Μια ερώτηση που δέχομαι όλο και πιο συχνά τον τελευταίο καιρό από δρομείς είναι εάν οι ενέσεις PRP είναι αποτελεσματικές σε χρόνιες τενοντοπάθειες, όπως για παράδειγμα η τενοντοπάθεια Αχιλλείου. Πριν παραθέσω τα ερευνητικά δεδομένα γύρω από την αποτελεσματικότητα του PRP στην τενοντοπάθεια Αχιλλείου καλό είναι να πούμε μερικά πράγματα για το τι ακριβώς είναι το PRP και ποια η επιστημονική βάση πίσω από την χρήση του.
Το PRP (Platelet – Rich Plasma) στα ελληνικά μεταφράζεται ως πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια. Το αίμα αποτελείται κυρίως από ένα υγρό που λέγεται πλάσμα και που είναι εμπλουτισμένο με πλήθος μικρών συστατικών όπως είναι τα ερυθρά, τα λευκά αιμοσφαίρια και τα αιμοπετάλια. Τα αιμοπετάλια είναι γνωστά για τη σπουδαιότητά τους στη πήξη του αίματος, αλλά παράλληλα είναι πλούσια σε πρωτεΐνες που είναι σημαντικοί αυξητικοί παράγοντες για την επούλωση των τραυμάτων. Το PRP είναι πλάσμα που έχει κατά 5-10 φορές περισσότερους αυξητικούς παράγοντες από το απλό αίμα. Αυτό επιτυγχάνεται με τη φυγοκέντρηση του αίματος του ασθενούς με ειδικό μηχάνημα και συγκεκριμένη τεχνική. Δεδομένου ότι το PRP παρασκευάζεται από αυτόλογο αίμα, δηλαδή από το αίμα του ίδιου του ασθενή, οι παρενέργειες είναι ελάχιστες.
Τα τελευταία χρόνια λοιπόν το PRP χρησιμοποιείται ευρέως καθώς αποτελεί μια ενναλακτική θεραπεία σε χρόνιες καταστάσεις στις οποίες απαιτείται η ενεργοποίηση των βιολογικών διαδικασιών που σχετίζονται με την επούλωση του εκφυλισμένου τένοντα, άρθρωσης, χόνδρου κτλ.
Το PRP στη θεωρία ακούγεται μια πραγματικά πολλά υποσχόμενη επιλογή. Τι συμβαίνει στην πραγματικότητα όμως; Είναι τόσο αποτελεσματικό όσο κάποιοι αφήνουν να εννοηθεί;
Το 2021 οι Kearney et al. πραγματοποίησαν μια έρευνα στην οποία συμμετείχαν 240 άνθρωποι με χρόνια τενοντοπάθεια Αχιλλείου. Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε 2 γκρουπ. Στο πρώτο γκρουπ πραγματοποιήθηκε μονή έγχυση PRP, ενώ οι ασθενείς του δεύτερου γκρουπ έλαβαν εικονικό φάρμακο (placebo). Οι ασθενείς αξιολογήθηκαν στην αρχή της έρευνας (base line) και έπειτα στις 2 εβδομάδες, στους 3 και στους 6 μήνες. Τα αποτελέσματα ήταν τα ακόλουθα:
- Δεν υπήρξε καμία διαφορά μεταξύ των γκρουπ στο σκορ του ερωτηματολογίου VISA-A στους 3 και στους 6 μήνες. Το ερωτηματολόγιο VISA –A σχετίζεται με τον πόνο, τη λειτουργικότητα και την συμμετοχή σε δραστηριότητες. Φάνηκε πως η έγχυση με PRP δεν έκανε τη διαφορά σε αυτούς τους τομείς.
- Καμία διαφορά στους δείκτες της ποιότητας ζωής των ασθενών ή στον πόνο στις 2 εβδομάδες, στους 3 και στους 6 μήνες.
Τα αποτελέσματα αυτά έρχονται σε συμφωνία με άλλες συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις που επίσης δεν δείχνουν σημαντική αποτελεσματικότητα των εγχύσεων με PRP σε ασθενείς με τενοντοπάθεια Αχιλλείου. Για παράδειγμα η μετα-ανάλυση των Nauwelaers et al. (2020) καταλήγει στο συμπέρασμα: «Το PRP δεν έχει σαφή πρόσθετη αξία στην αντιμετώπιση της τενοντοπάθειας Αχιλλείου και συνεπώς δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται ως θεραπευτική παρέμβαση πρώτης γραμμής».
Οφείλω να προσθέσω πως και η προσωπική μου εμπειρία μάλλον έρχεται σε συμφωνία με αυτές τις μελέτες. Έχω δει αρκετούς ασθενείς με τενοντοπάθεια Αχιλλείου που έχουν κάνει ένεση PRP και τα αποτελέσματα δεν είναι και τόσο ενθαρρυντικά. Επιπλέον, οι ενέσεις PRP έρχονται με κάποιο οικονομικό κόστος, ειδικά αν χρειαστεί να κάνει κάποιος 2-3 ενέσεις.
Συμπερασματικά
Η θεωρητική βάση των εγχύσεων με PRP είναι πραγματικά εντυπωσιακή. Δυστυχώς, αυτή δεν συνδυάζεται (μέχρι τώρα τουλάχιστον) με εκπληκτικά αποτελέσματα στην πραγματική ζωή των ασθενών με πόνο στον Αχίλλειο τένοντα. Η συντηρητική αντιμετώπιση της τενοντοπάθειας Αχιλλείου συνεχίζει να είναι η πιο αξιόπιστη επιλογή, με την σωστή όμως αξιολόγηση και θεραπεία βασισμένη στα τελευταία επιστημονικά δεδομένα. Αν θέλεις να μάθεις περισσότερα για την αντιμετώπιση της τενοντοπάθειας Αχιλλείου κάνε κλικ εδώ.
Τα άρθρα μας δεν έχουν σχεδιαστεί για να αντικαταστήσουν τις ιατρικές συμβουλές. Εάν έχετε κάποιον μυοσκελετικό τραυματισμό σας συνιστούμε να επισκεφτείτε έναν εξειδικευμένο επαγγελματία υγείας.
Εάν ενδιαφέρεσαι για περισσότερες πληροφορίες ή για εξατομικευμένο πρόγραμμα αποκατάστασης κάνε κλίκ εδώ.
Αναφορές:
- Kearney, R. S., Ji, C., Warwick, J., Parsons, N., Brown, J., Harrison, P., Young, J., Costa, M. L., & ATM Trial Collaborators (2021). Effect of Platelet-Rich Plasma Injection vs Sham Injection on Tendon Dysfunction in Patients With Chronic Midportion Achilles Tendinopathy: A Randomized Clinical Trial. JAMA, 326(2), 137–144. https://doi.org/10.1001/jama.2021.6986
- Nauwelaers, A. K., Van Oost, L., & Peers, K. (2021). Evidence for the use of PRP in chronic midsubstance Achilles tendinopathy: A systematic review with meta-analysis. Foot and ankle surgery : official journal of the European Society of Foot and Ankle Surgeons, 27(5), 486–495. https://doi.org/10.1016/j.fas.2020.07.009
- Madhi, M. I., Yausep, O. E., Khamdan, K., & Trigkilidas, D. (2020). The use of PRP in treatment of Achilles Tendinopathy: A systematic review of literature. Study design: Systematic review of literature. Annals of medicine and surgery (2012), 55, 320–326. https://doi.org/10.1016/j.amsu.2020.04.042
- Zhang, Y. J., Xu, S. Z., Gu, P. C., Du, J. Y., Cai, Y. Z., Zhang, C., & Lin, X. J. (2018). Is Platelet-rich Plasma Injection Effective for Chronic Achilles Tendinopathy? A Meta-analysis. Clinical orthopaedics and related research, 476(8), 1633–1641. https://doi.org/10.1007/s11999.0000000000000258